Władysław Goral – błogosławiony biskup-męczennik
Doktor filozofii, wykładowca, działał w organizacjach społecznych i naukowych, wspierał chrześcijański ruch robotniczy. W listopadzie 1939 r. w ramach Sonderaktion Lublin został wraz z innymi duchownymi aresztowany przez gestapo, a następnie trafił do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Zamknięty w pojedynczej celi zmarł po 5 latach samotnej odsiadki w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.
Władysław Goral urodził się 1 maja 1898 r. w Stoczku na Lubelszczyźnie w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Nasutowie kształcił się w gimnazjach w Lubartowie i Lublinie. W 1916 r. wstąpił do Lubelskiego Seminarium Duchownego. Po czterech latach tam spędzonych wyjechał do Rzymu, gdzie studiował filozofię. W grudniu 1920 r. otrzymał święcenia kapłańskie, dwa lata później obronił doktorat z filozofii.
W 1926 r. powrócił do Lublina i rozpoczął pracę jako profesor w seminarium. Kapłańska gorliwość oraz pedagogiczne talenty sprawiły, że zyskał wśród uczniów wielką sympatię i autorytet. Czynnie działał w towarzystwach naukowych i organizacjach społecznych, był prezesem Związku Kapłanów „Unitas”. Z jego inicjatywy powstał w Lublinie dom dla księży emerytów.
Jego pasją była praca duszpasterska oraz oświatowo-wychowawcza podejmowana na rzecz robotników. Z myślą o formowaniu tych środowisk w duchu katolickiej tradycji tworzył lub współtworzył szereg organizacji chrześcijańskich takich jak Chrześcijańskie Zjednoczenie Zawodowe RP, Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy czy Lubelskie Towarzystwo Dobroczynności.
W 1938 r. został mianowany biskupem pomocniczym lubelskim, sakrę biskupią przyjął 9 października 1938 r.
Pełnił funkcję asystenta Akcji Katolickiej, wizytował szkoły, odwiedzał więźniów na zamku lubelskim. W przededniu wybuchu wojny głosił płomienne kazania patriotyczne i celebrował pontyfikalne msze św. w katedrze oraz na terenie lubelskich koszar.
17 listopada 1939 r. bp Goral oraz pozostali duchowni przebywający tego dnia w kurii zostali aresztowani w ramach niemieckiej akcji „Sonderaktion Lublin” wymierzonej w polską inteligencję. Po przewiezieniu do gestapowskiego więzienia na zamku w Lublinie, 27 listopada stanęli przed nazistowskim sądem. Skazano ich na karę śmierci, którą po interwencji Stolicy Apostolskiej zamieniono na dożywotnie więzienie.
W pierwszych dniach grudnia 1939 r. biskupi lubelscy zostali osadzeni w obozie. Bp Goral trafił do pojedynczej celi betonowej bunkra podobozu Zellenbau, stanowiącego w obrębie obozu sektor specjalny. W zupełnym odosobnieniu spędził 5 lat, jedyną formą kontaktu ze światem zewnętrznym były cenzurowane listy.
Wyniszczony przez maltretowanie i choroby bp Goral zakończył życie w lutym – lub wedle innych źródeł – w kwietniu 1945 r., na krótko przed wyzwoleniem obozu. Dokładna przyczyna śmierci pozostaje nieznana. Wymienia się tu zapalenie opony brzusznej na skutek perforacji wrzodów żołądkowych lub eksperymenty pseudomedyczne. Według niektórych relacji biskup miał być zamordowany podczas ewakuacji obozu.
W 1999 r. Władysław Goral, jako jeden z trzech biskupów, znalazł się w gronie 108 męczenników beatyfikowanych przez papieża Jana Pawła II. Szczególnym miejscem kultu błogosławionego jest archikatedra oraz parafia pod jego wezwaniem, erygowana w Lublinie w kwietniu 2004 r. W tym roku mija 70. rocznica jego śmierci.
Źródła: kuria.lublin.pl, skarbyciecierzyna.pun.pl,