Władysław Goral – błogosławiony biskup-męczennik
Doktor filozofii, wykładowca, działał w organizacjach społecznych i naukowych, wspierał chrześcijański ruch robotniczy. W listopadzie 1939 r. w ramach Sonderaktion Lublin został wraz z innymi duchownymi aresztowany przez gestapo, a następnie trafił do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Zamknięty w pojedynczej celi zmarł po 5 latach samotnej odsiadki w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.
Władysław Goral urodził się 1 maja 1898 r. w Stoczku na Lubelszczyźnie w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Nasutowie kształcił się w gimnazjach w Lubartowie i Lublinie. W 1916 r. wstąpił do Lubelskiego Seminarium Duchownego. Po czterech latach tam spędzonych wyjechał do Rzymu, gdzie studiował filozofię. W grudniu 1920 r. otrzymał święcenia kapłańskie, dwa lata później obronił doktorat z filozofii.
W 1926 r. powrócił do Lublina i rozpoczął pracę jako profesor w seminarium. Kapłańska gorliwość oraz pedagogiczne talenty sprawiły, że zyskał wśród uczniów wielką sympatię i autorytet. Czynnie działał w towarzystwach naukowych i organizacjach społecznych, był prezesem Związku Kapłanów „Unitas”. Z jego inicjatywy powstał w Lublinie dom dla księży emerytów.
Jego pasją była praca duszpasterska oraz oświatowo-wychowawcza podejmowana na rzecz robotników. Z myślą o formowaniu tych środowisk w duchu katolickiej tradycji tworzył lub współtworzył szereg organizacji chrześcijańskich takich jak Chrześcijańskie Zjednoczenie Zawodowe RP, Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy czy Lubelskie Towarzystwo Dobroczynności.
W 1938 r. został mianowany biskupem pomocniczym lubelskim, sakrę biskupią przyjął 9 października 1938 r.
Pełnił funkcję asystenta Akcji Katolickiej, wizytował szkoły, odwiedzał więźniów na zamku lubelskim. W przededniu wybuchu wojny głosił płomienne kazania patriotyczne i celebrował pontyfikalne msze św. w katedrze oraz na terenie lubelskich koszar.
17 listopada 1939 r. bp Goral oraz pozostali duchowni przebywający tego dnia w kurii zostali aresztowani w ramach niemieckiej akcji „Sonderaktion Lublin” wymierzonej w polską inteligencję. Po przewiezieniu do gestapowskiego więzienia na zamku w Lublinie, 27 listopada stanęli przed nazistowskim sądem. Skazano ich na karę śmierci, którą po interwencji Stolicy Apostolskiej zamieniono na dożywotnie więzienie.
W pierwszych dniach grudnia 1939 r. biskupi lubelscy zostali osadzeni w obozie niemieckim w Sachsenhausen. Bp Goral trafił do pojedynczej celi betonowej bunkra podobozu Zellenbau, stanowiącego w obrębie obozu sektor specjalny. W zupełnym odosobnieniu spędził 5 lat, jedyną formą kontaktu ze światem zewnętrznym były cenzurowane listy.
Pod koniec kwietnia 1945 r. został przez Niemców przetransportowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Ravensbruck i rozstrzelany. Dokładna przyczyna śmierci pozostaje nieznana.
W 1999 r. Władysław Goral, jako jeden z trzech biskupów, znalazł się w gronie 108 męczenników beatyfikowanych przez papieża Jana Pawła II. Szczególnym miejscem kultu błogosławionego jest archikatedra oraz parafia pod jego wezwaniem, erygowana w Lublinie 19 kwietniu 2004 r.
Źródła: kuria.lublin.pl, skarbyciecierzyna.pun.pl,ks. dr hab. Jarosław Marczewski